Wprowadzenie do psychologii – Lindh

Klasyfikacja inteligencji

Czym właściwie jest inteligencja? Sposób, w jaki badacze definiowali pojęcie inteligencji, był wielokrotnie modyfikowany od narodzin psychologii. Brytyjski psycholog Charles Spearman uważał, że inteligencja składa się z jednego ogólnego czynnika zwanego g, który można mierzyć i porównywać między poszczególnymi osobami. Spearman skupił się na wspólnych cechach różnych zdolności intelektualnych i nie podkreślał tego, co czyni je wyjątkowymi. Jednak na długo przed rozwojem współczesnej psychologii starożytni filozofowie, tacy jak Arystoteles, mieli podobny pogląd (Cianciolo & Sternberg, 2004).

Inni psychologowie uważają, że zamiast tego z jednego czynnika inteligencja jest zbiorem różnych zdolności. W latach czterdziestych Raymond Cattell zaproponował teorię inteligencji, która dzieliła inteligencję ogólną na dwa składniki: inteligencję skrystalizowaną i inteligencję płynną (Cattell, 1963). Skrystalizowaną inteligencję charakteryzuje nabyta wiedza i zdolność do jej odzyskania. Kiedy uczysz się, pamiętasz i przypominasz sobie informacje, używasz skrystalizowanej inteligencji. W swoich zajęciach cały czas wykorzystujesz skrystalizowaną inteligencję, demonstrując, że opanowałeś informacje zawarte w kursie. Płynna inteligencja obejmuje zdolność widzenia złożonych relacji i rozwiązywania problemów. Nawigacja do domu po zjechaniu na nieznaną trasę z powodu budowy dróg wymagałaby płynnej inteligencji. Płynna inteligencja pomaga radzić sobie ze złożonymi, abstrakcyjnymi wyzwaniami w codziennym życiu, podczas gdy skrystalizowana inteligencja pomaga przezwyciężyć konkretne, proste problemy (Cattell, 1963).

Inni teoretycy i psychologowie uważają, że inteligencję należy definiować w bardziej praktyczny sposób warunki. Na przykład, jakie rodzaje zachowań pomagają Ci osiągnąć sukces w życiu? Które umiejętności zapewniają sukces? Pomyśl o tym przez chwilę. Możliwość recytowania po kolei wszystkich 44 prezydentów Stanów Zjednoczonych to świetna sztuczka partyjna, ale czy świadomość tego uczyni cię lepszą osobą?

Robert Sternberg opracował inną teorię inteligencji, którą zatytułował teorią triarchiczną inteligencji, ponieważ postrzega inteligencję jako złożoną z trzech części (Sternberg, 1988): inteligencji praktycznej, twórczej i analitycznej (rysunek 1).

Rysunek 1. Teoria Sternberga identyfikuje trzy typy inteligencji: praktyczną, kreatywną i analityczną.

Praktyczna inteligencja, zaproponowana przez Sternberga, jest czasami porównywana do „ulicznej inteligencji”. Bycie praktycznym oznacza znajdowanie rozwiązań, które sprawdzają się w życiu codziennym, stosując wiedzę opartą na własnych doświadczeniach. Ten typ inteligencji wydaje się być odrębny od tradycyjnego rozumienia IQ; osoby, które osiągają wysokie wyniki w inteligencji praktycznej, mogą mieć porównywalne wyniki w kreatywności lub nie. i analitycznej inteligencji (Sternberg, 1988).

Ta historia o strzelaninach w Virginia Tech w 2007 roku ilustruje zarówno wysoką, jak i niską inteligencję praktyczną. Podczas tego incydentu jedna uczennica opuściła swoją klasę, aby pójść po wodę sodową do sąsiedniego budynku . Planowała wrócić na zajęcia, ale kiedy wróciła do swojego budynku po wzięciu napoju gazowanego, zobaczyła, że drzwi, z których wychodziła, były teraz zamknięte łańcuchami od wewnątrz. Zamiast myśleć o tym, dlaczego wokół klamek jest łańcuch , podeszła do okna swojej klasy i wczołgała się z powrotem do pokoju. W ten sposób potencjalnie narażała się na atak rewolwerowca. Na szczęście nie została postrzelona. Z drugiej strony szła para uczniów na kampusie, kiedy usłyszeli strzały w pobliżu. Jeden ze znajomych powiedział: „Chodźmy to sprawdzić i zobaczmy, co się dzieje”. Drugi uczeń powiedział: „Nie ma mowy, musimy uciekać przed strzałami”. Właśnie to zrobili. W rezultacie obaj uniknęli krzywdy. Uczeń, który czołgał się przez okno, wykazał się kreatywną inteligencją, ale nie kierował się zdrowym rozsądkiem. Miałaby niską praktyczną inteligencję. Uczeń, który zachęcał przyjaciela do ucieczki przed odgłosami wystrzałów, miałby znacznie wyższą praktyczną inteligencję.

Inteligencja analityczna jest ściśle powiązana z rozwiązywaniem problemów akademickich i obliczeniami. Sternberg twierdzi, że inteligencję analityczną przejawia zdolność do analizowania, oceniania, oceniania, porównywania i kontrastowania. Na przykład podczas czytania klasycznej powieści na lekcjach literatury zwykle konieczne jest porównanie motywów głównych bohaterów książki lub przeanalizowanie historycznego kontekstu opowieści. Na kursie naukowym, takim jak anatomia, musisz zbadać procesy, w których organizm wykorzystuje różne minerały w różnych systemach ludzkich. Rozwijając zrozumienie tego tematu, korzystasz z inteligencji analitycznej.Podczas rozwiązywania trudnego zadania matematycznego należy zastosować inteligencję analityczną do analizy różnych aspektów problemu, a następnie rozwiązać go sekcja po sekcji.

Twórczą inteligencję cechuje wymyślanie lub wyobrażanie sobie rozwiązania problemu lub sytuacji. Kreatywność w tej dziedzinie może obejmować znalezienie nowatorskiego rozwiązania nieoczekiwanego problemu lub stworzenie pięknego dzieła sztuki lub dobrze opracowanego opowiadania. Wyobraź sobie przez chwilę, że biwakujesz w lesie z przyjaciółmi i zdajesz sobie sprawę, że zapomniałeś o swoim obozowym dzbanku do kawy. Osoba w Twojej grupie, która wymyśli sposób na pomyślne zaparzenie kawy dla wszystkich, zostanie uznana za posiadającą wyższą kreatywną inteligencję.

Teoria inteligencji wielorakich została opracowana przez Howarda Gardnera, psychologa z Harvardu i były uczeń Erika Eriksona. Teoria Gardnera, udoskonalana przez ponad 30 lat, jest nowszym odkryciem wśród teorii inteligencji. W teorii Gardnera każda osoba posiada co najmniej osiem inteligencji. Spośród tych ośmiu rodzajów inteligencji, osoba zazwyczaj przoduje w niektórych, a słabnie w innych (Gardner, 1983). Poniższa tabela opisuje każdy rodzaj inteligencji.

Wiele inteligencji

Typ inteligencji	Charakterystyka	Kariera przedstawiciela
Inteligencja językowa	Dostrzega różne funkcje języka, różne dźwięki i znaczenia słów, może łatwo nauczyć się wielu języków	Dziennikarz, powieściopisarz, poeta, nauczyciel
Inteligencja logiczno-matematyczna	Potrafi dostrzec wzorce numeryczne, silna umiejętność posługiwania się rozumem i logiką	Naukowiec, matematyk
Inteligencja muzyczna	Rozumie i docenia rytm, wysokość i ton; może grać na wielu instrumentach lub występować jako wokalista	Kompozytor, wykonawca
Inteligencja kinestetyczna ciała	Wysoka zdolność kontrolowania ruchów ciało i wykorzystywać ciało do wykonywania różnych zadań fizycznych	Tancerz, sportowiec, trener atletyczny, instruktor jogi
Inteligencja przestrzenna	Umiejętność dostrzegania relacji między obiektami i tego, jak poruszają się w przestrzeni	Choreograf, rzeźbiarz, architekt, lotnik, żeglarz
Inteligencja interpersonalna	Zdolność rozumienia i wrażliwości na różne stany emocjonalne innych osób	Doradca, pracownik socjalny, sprzedawca
Inteligencja intrapersonalna	Możliwość dotarcia do osobistych uczuć i motywacji oraz wykorzystania ich do kierowania zachowaniem i osiągania osobistych celów	Kluczowy składnik osobistego sukcesu w czasie
Inteligencja naturalistyczna	Wysoka zdolność doceniania świata przyrody i wchodzić w interakcje z występującymi w nim gatunkami	Biolog, ekolog, ekolog

Teoria Gardnera jest stosunkowo nowa i wymaga dodatkowych badań, aby lepiej ustalić wsparcie empiryczne. Jednocześnie jego idee podważają tradycyjną koncepcję inteligencji, aby obejmowała szerszą gamę zdolności, chociaż sugerowano, że Gardner po prostu zmienił nazwę tego, co inni teoretycy nazywali „stylami poznawczymi” jako „inteligencjami” (Morgan, 1996). Ponadto opracowanie tradycyjnych miar inteligencji Gardnera jest niezwykle trudne (Furnham, 2009; Gardner & Moran, 2006; Klein, 1997).

Inteligencje międzyosobowe i intrapersonalne Gardnera są często łączone w jeden typ: inteligencję emocjonalną. Inteligencja emocjonalna obejmuje zdolność rozumienia emocji siebie i innych, okazywania empatii, rozumienia relacji i wskazówek społecznych oraz regulowania własnych emocji i reagowania w kulturowo odpowiedni sposób (Parker, Saklofske, & Stough, 2009). Osoby o wysokiej inteligencji emocjonalnej mają zazwyczaj dobrze rozwinięte umiejętności społeczne. Niektórzy badacze, w tym Daniel Goleman, autor Emotional Intelligence: Why It Can Matter More than IQ, twierdzą, że inteligencja emocjonalna jest lepszym predyktorem sukcesu niż tradycyjna inteligencja (Goleman, 1995).Jednak inteligencja emocjonalna była szeroko dyskutowana, a badacze wskazywali niespójności w sposobie jej definiowania i opisywania, a także kwestionowali wyniki badań na temat, który jest trudny do zmierzenia i zbadania w sposób imperialny (Locke, 2005; Mayer, Salovey, & Caruso, 2004)

Inteligencja może również mieć różne znaczenia i wartości w różnych kulturach. Jeśli mieszkasz na małej wyspie, gdzie większość ludzi pozyskuje jedzenie z łodzi, warto wiedzieć, jak łowić ryby i jak naprawiać łódź. Gdybyś był wyjątkowym wędkarzem, Twoi rówieśnicy prawdopodobnie uznaliby Cię za inteligentnego. Gdybyś był również biegły w naprawianiu łodzi, twoja inteligencja mogłaby być znana na całej wyspie. Pomyśl o kulturze własnej rodziny. Jakie wartości są ważne dla rodzin latynoskich? Włoskie rodziny? W irlandzkich rodzinach gościnność i opowiadanie zabawnej historii są cechami kultury. Jeśli jesteś utalentowanym gawędziarzem, inni członkowie kultury irlandzkiej prawdopodobnie uznają Cię za inteligentnego.

Niektóre kultury przywiązują dużą wagę do wspólnej pracy jako kolektywu. W tych kulturach znaczenie grupy jest ważniejsze niż indywidualne osiągnięcia. Kiedy odwiedzasz taką kulturę, to, jak dobrze odnosisz się do wartości tej kultury, jest przykładem Twojej inteligencji kulturowej, czasami nazywanej kompetencjami kulturowymi.