Tabula rasa (Polski)

Starożytna grecka filozofiaEdit

W filozofii zachodniej pojęcie tabula rasa można prześledzić do pism Arystoteles, który w swoim traktacie De Anima (Περί Ψυχῆς, „O duszy”) pisze o „tabliczce bez spisu”. W jednym z bardziej znanych fragmentów tego traktatu pisze, że:

Haven „t już pozbyliśmy się trudności związanych z interakcją obejmującą element, kiedy powiedzieliśmy, że umysł jest w pewnym sensie potencjalnie wszystkim, co jest do pomyślenia, chociaż w rzeczywistości jest niczym, dopóki nie pomyśli? To, co myśli, musi w nim być, tak jak można powiedzieć, że o postaciach są na tabliczce do pisania, na której jeszcze nic nie zostało zapisane: tak właśnie dzieje się z umysłem.

Ta idea została dalej rozwinięta w filozofii starożytnej Grecji przez szkołę stoicką. Epistemologia stoicka podkreśla, że umysł zaczyna pusty, ale zdobywa wiedzę, gdy świat zewnętrzny jest na nim odciśnięty. Doksograf Aetius podsumowuje ten pogląd w ten sposób: „Stoicy twierdzą, że kiedy człowiek się rodzi, ma decydującą część swojej duszy jak kartkę papieru gotową do pisania „Diogenes Laertius przypisuje podobną wiarę stoickiemu Zenonowi z Citium, kiedy pisze w Lives and Op. inions wybitnych filozofów, że:

Ponownie percepcja jest wrażeniem wytwarzanym w umyśle, a jego nazwa została odpowiednio zapożyczona z odcisków na wosku wykonanych pieczęcią ; a percepcję dzielą się na zrozumiałe i niezrozumiałe: zrozumiałe, które nazywają kryterium faktów, a które jest wytwarzane przez rzeczywisty przedmiot, a zatem jest jednocześnie zgodne z tym przedmiotem; Niezrozumiałe, które nie ma żadnego związku z żadnym rzeczywistym przedmiotem lub jeśli ma taki związek, nie odpowiada temu, będąc jedynie niejasną i niewyraźną reprezentacją.

Awicenna (XI wiek) Edytuj

W XI wieku teoria tabula rasa została opracowana jaśniej przez perskiego filozofa Awicennę (arab. Ibn Sina). Twierdził, że „ludzki intelekt przy urodzeniu przypomina tabula rasa, czystą potencjalność, która aktualizuje się poprzez edukację i poznaje”. Tak więc, według Awicenny, wiedzę osiąga się poprzez „empiryczną znajomość przedmiotów w tym świecie, z którego wyabstrahuje się uniwersalne pojęcia”, która rozwija się poprzez „sylogistyczną metodę rozumowania; obserwacje prowadzą do twierdzeń zdaniowych, które po złożeniu prowadzą do dalszych abstrakcyjnych pojęć ”. Dalej argumentował, że sam intelekt „posiada poziomy rozwoju od intelektu statycznego / materialnego (al-aql al-hayulani), że potencjalność może nabywać wiedzę do intelektu czynnego (al-aql al-fail), stan ludzkiego intelektu w połączeniu z doskonałym źródłem wiedzy. ”

Ibn Tufail (XII wiek) Edytuj

W XII wieku andaluzyjsko-islamski filozof i powieściopisarz Ibn Tufail (znany na Zachodzie jako Abubacer lub Ebn Tophail) zademonstrował teorię tabula rasa jako eksperyment myślowy w swojej arabskiej powieści filozoficznej Hayy ibn Yaqdhan, w której przedstawia rozwój umysłu zdziczałego dziecka „z tabula rasa” do osoby dorosłej, w całkowitej izolacji od społeczeństwa „na bezludnej wyspie, tylko poprzez doświadczenie.

Łacińskie tłumaczenie jego powieści filozoficznej, zatytułowanej Philosophus Autodidactus, opublikowanej przez Edwarda Pococke Młodszego w 1671 roku, miało wpływ na sformułowanie tabula rasa przez Johna Lockea w An Essay Concerning Human Understanding.

Akwinata (XIII wiek) Edytuj

W XIII wieku św. Tomasz z Akwinu wysunął pojęcia arystotelesowskie i awicencjackie na pierwszy plan myśli chrześcijańskiej. Te pojęcia ostro kontrastowały z poprzednio Platońskie wyobrażenia o ludzkim umyśle jako istocie, która istniała wcześniej gdzieś w niebiosach, zanim została zesłana, by dołączyć do ciała na Ziemi (por. Fedo i przeprosiny Platona, a także inne). Św. Bonawentura (także XIII w.) Był jednym z najbardziej zaciekłych intelektualnych przeciwników Akwinaty, przedstawiając jedne z najsilniejszych argumentów na rzecz platońskiej idei umysłu.

Fortescue (XV wiek) Edytuj

Pisma Awicenny, Ibn Tufaila i Akwinaty na temat teorii tabula rasa pozostawały nieprzetworzone i nieprzetestowane przez kilka stuleci.Na przykład późnośredniowieczny angielski prawnik Sir John Fortescue w swojej pracy In Praise of the Laws of England (Rozdział VI) przyjmuje za pewnik pojęcie tabula rasa, podkreślając je jako podstawę potrzeby edukacji ogólnie młodzi, a szczególnie młodych książąt:

His igitur, Princeps, dum Adolescens es, et Anima tua velut Tabula rasa, depinge eam, ne in futurum ipsa Figuris minoris Frugi delectabilius depingatur.	Dlatego Prince, póki jesteś młody, a twój umysł jest jakby czystym kontem, zaimponuj tym rzeczy, żeby w przyszłości nie wywarły na nim większe wrażenie obrazy o mniejszej wartości.

Locke ( XVII wiek) Edytuj

Nowoczesne Ideę teorii przypisuje się głównie wyrażeniu tej idei przez Johna Lockea w Essay Concerning Human Understanding, w szczególności przy użyciu terminu „biała księga” w Księdze II, rozdz. I, 2. W filozofii Lockea tabula rasa była teorią, że (ludzki) umysł od urodzenia jest „pustą kartą” bez reguł przetwarzania danych, a dane są dodawane, a zasady przetwarzania są tworzone wyłącznie przez jedną osobę ” doznania sensoryczne. Pojęcie to ma kluczowe znaczenie dla empiryzmu Lockea; służy jako punkt wyjścia dla późniejszej eksplikacji Lockea (w księdze II) prostych i złożonych idei.

W rozumieniu Lockea tabula rasa oznaczała, że umysł jednostki urodził się pusty i podkreślał również wolność jednostek do tworzenia własnej duszy. Jednostki mają swobodę definiowania treści swojego charakteru – ale podstawowej tożsamości jako członka gatunku ludzkiego nie można zmienić. To domniemanie wolnego, autorskiego umysłu w połączeniu z niezmienna ludzka natura prowadzi do doktryny Lockea o „naturalnych” prawach. Idea tabula rasa Lockea jest często porównywana z poglądem Thomasa Hobbesa na ludzką naturę, w którym ludzie są obdarzeni nieodłączną treścią umysłową – zwłaszcza egoizmem. / p>

Freud (XIX wiek) Edytuj

Tabula rasa pojawia się również w psychoanalizie Sigmunda Freuda. Freud przedstawił cechy osobowości jako kształtowane przez dynamikę rodziny (patrz kompleks Edypa). Teorie Freuda sugerują, że ludziom brakuje wolnej woli, ale także, że wpływy genetyczne na ludzką osobowość są minimalne. W psychoanalizie Freuda w dużej mierze człowiek jest zdeterminowany przez własne wychowanie.