Synapsis (zwana także syndezą) to połączenie dwóch chromosomów, które występuje podczas mejozy. Umożliwia dopasowanie homologicznych par przed ich segregacją i ewentualne krzyżowanie chromosomów między nimi. Synapsis ma miejsce podczas profazy I mejozy. Podczas synapsy chromosomów homologicznych ich końce są najpierw przyłączane do otoczki jądrowej. Te kompleksy błony końcowej migrują następnie, wspomagane przez pozjądrowy cytoszkielet, aż do sparowania pasujących końców. Następnie regiony interweniujące chromosomu są łączone i mogą być połączone kompleksem białko-RNA zwanym kompleksem synaptonemalnym. Autosomy ulegają synapsie podczas mejozy i są utrzymywane razem przez kompleks białkowy na całej długości chromosomów zwany kompleksem synaptonemalnym. Chromosomy płciowe również ulegają synapsie; jednak kompleks białek synaptonemalnych, który utrzymuje razem homologiczne chromosomy, jest obecny tylko na jednym końcu każdego chromosomu płci.
Synapsy podczas mejozy. Obszar zakreślony to część, w której występuje synapsa, gdzie dwie chromatydy spotykają się przed skrzyżowaniem
Nie należy tego mylić z mitozą. Mitoza ma również profazę, ale zwykle nie powoduje parowania dwóch homologicznych chromosomów.
Kiedy chromatydy inne niż siostrzane przeplatają się, segmenty chromatyd o podobnej sekwencji mogą się rozpaść i zostać zamienione w procesie znanym jako rekombinacja genetyczna lub „cross-over”. Ta wymiana tworzy chiazmę, region w kształcie litery X, w którym dwa chromosomy są fizycznie połączone. Co najmniej jedna chiazma na chromosom często wydaje się być konieczna do stabilizacji biwalentów wzdłuż płytki metafazowej podczas separacji. Krzyżowanie się materiału genetycznego zapewnia również możliwą obronę przed mechanizmami „zabójców chromosomów”, usuwając rozróżnienie między „ja” i „nie-ja”, poprzez które taki mechanizm mógłby działać. Kolejną konsekwencją rekombinowanej synapsy jest zwiększenie zmienności genetycznej potomstwa. Powtarzająca się rekombinacja ma również ogólny wpływ na umożliwienie genom niezależnego przemieszczania się przez pokolenia, co pozwala na niezależną koncentrację korzystnych genów i usuwanie szkodliwych.
Po synapsie określono rodzaj rekombinacji ponieważ często występuje przyłączanie nici zależne od syntezy (SDSA). Rekombinacja SDSA obejmuje wymianę informacji między sparowanymi niesiostrowanymi homologicznymi chromatydami, ale nie wymianę fizyczną. Rekombinacja SDSA nie powoduje krzyżowania. Zarówno niekrzyżowane, jak i krzyżowe typy rekombinacji działają jako procesy naprawy uszkodzeń DNA, szczególnie pęknięć dwuniciowych (patrz Rekombinacja genetyczna).
Główną funkcją synapsy jest zatem identyfikacja homologów przez parowanie, niezbędny krok do udanej mejozy. Procesy naprawy DNA i tworzenia chiazm, które mają miejsce po synapsie, mają konsekwencje na wielu poziomach, od przeżycia komórki po wpływ na samą ewolucję.