Sobór Watykański II, zwany także Soborem Watykańskim II (1962–1965), 21. sobór powszechny Kościoła rzymskokatolickiego, ogłoszony przez papieża Jana XXIII 25 stycznia 1959 roku, jako środek duchowej odnowy Kościoła i jako okazja dla odłączonych od Rzymu chrześcijan do przyłączenia się do poszukiwania jedności chrześcijan. Powołane przez papieża komisje przygotowawcze przygotowały agendę i projekty (schematy) dekretów na różne tematy. Otwierając sobór 11 października 1962 r., Papież poradził ojcom soborowym, aby starali się zaspokoić duszpasterskie potrzeby kościoła. Na sobór wezwano wszystkich biskupów katolickich i niektórych innych dostojników kościelnych. Na sesje rady zostali zaproszeni, ale bez prawa głosu, kilku obserwatorów z głównych kościołów i wspólnot chrześcijańskich oddzielonych od Rzymu oraz kilku katolików zwanych audytorami.
Keystone / FPG
Prace komisji przygotowawczych wykonali członkowie Kurii (biurokracja papieska); jednak po otwarciu rady do komisji dołączyli ojcowie rad z różnych części świata. Zrewidowane dekrety, które wyrosły z dyskusji na radzie i pracy rozszerzonych komisji, miały bardziej postępowy punkt widzenia. Praca rady była kontynuowana pod rządami następcy papieża Jana Pawła VI, a sesje zwoływane były każdej jesieni, aż do zakończenia prac rady 8 grudnia 1965 r. Ojcowie soboru uchwalili szesnaście dokumentów.
„Konstytucja dogmatyczna o Kościele” odzwierciedla próbę ojców soborowych, by do opisu kościoła używać terminów biblijnych, a nie kategorii prawnych. Podejście do hierarchicznej struktury kościoła w pewnym stopniu przeciwdziała monarchicznemu akcentowi nauczania Soboru Watykańskiego I na temat papiestwa, podkreślając rolę biskupów. Nauka konstytucji o naturze świeckich (nie będących w święceń kapłańskich) miała stanowić podstawę powołania świeckich do świętości i do udziału w powołaniu misyjnym Kościoła. Określając Kościół jako lud Boży, lud pielgrzymujący, ojcowie soborowi dostarczyli teologicznego uzasadnienia dla zmiany obronnej i nieugiętej postawy. e, która charakteryzowała wiele myśli i praktyk katolickich od czasu reformacji protestanckiej.
„Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym” próbuje powiązać rolę Pisma Świętego i tradycji (postbiblijne nauczanie kościoła) z ich wspólnym pochodzi ze Słowa Bożego, które zostało powierzone Kościołowi. Dokument potwierdza wartość Pisma Świętego dla zbawienia, zachowując jednocześnie otwartą postawę wobec naukowego studium Biblii.
„Konstytucja o liturgii świętej” ustanawia zasadę większego udziału świeckich w sprawowaniu Mszy św. I zezwala na istotne zmiany w tekstach, formach i języku używanym w odprawianie Mszy św. i udzielanie sakramentów.
„Konstytucja duszpasterska o Kościele w dzisiejszym świecie” uznaje głębokie przemiany, jakich doświadcza ludzkość, i stara się powiązać koncepcję Kościoła i jego objawienia z potrzeb i wartości współczesnej kultury.
Sobór ogłosił także dekrety (dokumenty dotyczące kwestii praktycznych) dotyczące duszpasterstwa biskupów, ekumenizmu, Kościołów obrządku wschodniego, posługi i życia kapłanów, wychowania za kapłaństwo, życie zakonne, działalność misyjną Kościoła, apostolat świeckich i środki społecznego przekazu. Ponadto wydano deklaracje (dokumenty dotyczące poszczególnych zagadnień) dotyczące wolności religijnej, stosunku kościoła do religii niechrześcijańskich oraz edukacji chrześcijańskiej. Dokumenty te odzwierciedlały odnowę w różnych dziedzinach życia kościelnego zapoczątkowaną dziesiątki lat przed Papieżem Janem – apostolstwo biblijne, ekumeniczne, liturgiczne, świeckie. Impuls dokumentów i ogólnie obrad soborowych był odczuwalny na początku lat siedemdziesiątych w niemal każdej dziedzinie życia kościoła i zapoczątkował wiele zmian, których ojcowie soborowi mogli nie przewidzieć.