Dramatyczna ironia

Dramatyczna ironia, narzędzie literackie, za pomocą którego odbiorcy lub czytelnicy rozumieją wydarzenia lub osoby w dziele, które przewyższają jego bohaterów. Ironia dramatyczna jest formą ironii co wyraża się w strukturze dzieła: świadomość odbiorcy dotycząca sytuacji, w której istnieją postacie, różni się zasadniczo od świadomości bohaterów, a zatem słowa i czyny bohaterów nabierają innego – często sprzecznego – znaczenia g dla publiczności niż dla bohaterów dzieła. Ironia dramatyczna jest najczęściej kojarzona z teatrem, ale jej przykłady można znaleźć w całej literaturze i sztukach performatywnych.

Dramatyczna ironia obfituje w dzieła tragedii. Na przykład w „Edypie Rexie” Sofoklesa publiczność wie, że czyny Edypa są tragicznymi błędami na długo przed tym, zanim rozpozna on własne błędy. Zachodni pisarze, których prace są tradycyjnie cytowane ze względu na umiejętne stosowanie dramatycznej ironii, to William Shakespeare (jak w zaufaniu Othello do zdradzieckiego Iago w sztuce Otello), Voltaire, Jonathan Swift, Henry Fielding, Jane Austen, Thomas Hardy i Henry James wśród wielu innych. Dramatyczną ironię można znaleźć również w takich pracach jak opowiadanie O. Henryego „The Gift of the Magi” i opowiadanie Antona Czechova „Lady with the Dog”.

Ironia dramatyczna jest często przeciwstawiana ironii werbalnej. Pierwsza z nich jest osadzona w strukturze dzieła, podczas gdy druga funkcjonuje zazwyczaj na poziomie słów i zdań, które są rozumiane przez odbiorców lub czytelników jako mające znaczenie inne niż same słowa, gdy są interpretowane dosłownie. (Sarkazm można uznać za formę ironii werbalnej). Ironia dramatyczna jest czasami utożsamiana z ironią tragiczną, sytuacyjną lub strukturalną; wszystkie te terminy są czasami rozumiane jako istniejące w hierarchii, która ustanawia między sobą wąskie różnice znaczeniowe.