Bitwa o Wschodnie Salomony

PreludeEdit

16 sierpnia japoński konwój trzech powolnych statków transportowych załadowany 1411 żołnierzami z 28. Pułku Piechoty „Ichiki”, a także kilkuset żołnierzami morskimi z 5. Specjalnych Sił Lądowania Marynarki Wojennej Yokosuka (SNLF), opuścił główną japońską bazę w Lagunie Truk (Chuuk) i skierował się w kierunku Guadalcanal. Transporty były strzeżone przez lekki krążownik Jintsū, osiem niszczycieli i cztery łodzie patrolowe, z eskortą dowodzoną przez kontradmirała Raizō Tanakę, który powiewał swoją flagę w Jintsū. Z Rabaulu, aby pomóc chronić konwój, wyruszyły także cztery ciężkie krążowniki 8. Floty dowodzone przez wiceadmirała Gunichi Mikawę. Były to te same, stosunkowo stare, ciężkie krążowniki, które pokonały nawodne siły alianckie we wcześniejszej bitwie o wyspę Savo, mniej Kako, które zostały zatopione przez amerykański okręt podwodny. Tanaka planował wylądować żołnierzy ze swojego konwoju na Guadalcanal w dniu 24 sierpnia.

W dniu 21 sierpnia reszta japońskiej marynarki wojennej Ka opuściła Truk, kierując się na południowe Wyspy Salomona. Te statki zostały zasadniczo podzielone na trzy grupy. „Główne ciało” zawierało japońskie lotniskowce Shōkaku i Zuikaku, lekki lotniskowiec Ryūjō oraz siły ochronne jednego ciężkiego krążownika i ośmiu niszczycieli, dowodzone przez wiceadmirała Chūichi Nagumo w Shōkaku. „Siły straży przedniej” składały się z dwóch pancerników, trzech ciężkich krążowników, jednego lekkiego krążownika i trzech niszczycieli dowodzonych przez kontradmirała Hiroaki Abe. „Zaawansowane siły” składały się z pięciu ciężkich krążowników, jednego lekkiego krążownika, sześciu niszczycieli i lotniskowca Chitose, dowodzonego przez wiceadmirała Nobutake Kondō. Ostatecznie siły około 100 lądowych bombowców IJN, myśliwców i samolotów rozpoznawczych na Rabaulu i pobliskich wyspach zostały rozmieszczone w celu wsparcia operacyjnego. Główna jednostka Nagumo ustawiła się za siłami „awangardy” i „zaawansowanymi”, próbując łatwiej pozostać w ukryciu przed amerykańskimi samolotami zwiadowczymi.

Plan Ka podyktował, że po zlokalizowaniu amerykańskich lotniskowców przez Japońskie samoloty zwiadowcze lub atak na jedną z japońskich sił nawodnych, lotniskowce Nagumo natychmiast wysłałyby siły uderzeniowe, aby je zniszczyć. Gdyby amerykańskie lotniskowce zostały zniszczone lub unieruchomione, „awangarda” Abe i „zaawansowane” siły Kondo zbliżyłyby się i zniszczyły pozostałe alianckie siły morskie w akcji powierzchniowej okrętu wojennego. Pozwoliłoby to następnie japońskim siłom morskim na swobodę neutralizowania pola Henderson poprzez bombardowanie, jednocześnie osłaniając lądowanie wojsk japońskiej armii w celu odbicia Guadalcanal i Tulagi.

W odpowiedzi na nieoczekiwaną bitwę lądową stoczoną między amerykańskimi marines a Japończykami Siły na Guadalcanal w dniach 19–20 sierpnia, amerykańskie grupy zadaniowe lotniskowców pod dowództwem Fletchera odwróciły się w kierunku Guadalcanal ze swoich pozycji 400 mil morskich (460 mil; 740 km) na południe w dniu 21 sierpnia. Amerykańskie lotniskowce miały wspierać marines, chronić pole Henderson, walczyć z wrogiem i niszczyć wszelkie japońskie siły morskie, które przybyły, aby wesprzeć japońskie wojska w bitwie lądowej na Guadalcanal.

Zarówno alianckie, jak i japońskie siły morskie nadal zbierały się 22 sierpnia i obie strony prowadziły intensywne wysiłki zwiadowcze samolotów, jednak żadna ze stron nie zauważyła przeciwnika. Co najmniej jeden japoński samolot zwiadowczy został zestrzelony przez samolot z Enterprise, zanim zdążył wysłać meldunek radiowy, co spowodowało, że Japończycy mocno podejrzewali, że w pobliżu znajdują się amerykańskie lotniskowce. Siły amerykańskie nie były jednak świadome rozmieszczenia i siły zbliżających się japońskich sił nawodnych okrętów wojennych.

23 sierpnia o godzinie 09:50 amerykańska łódź latająca PBY Catalina wypływająca z Ndeni w Santa Cruz Wyspy początkowo dostrzegły konwój Tanaki. Późnym popołudniem, kiedy japońskie statki nie były już widoczne, dwa samoloty uderzeniowe z Saratogi i Henderson Field wystartowały, by zaatakować konwój. Jednak Tanaka, wiedząc, że atak nastąpi po PBY celowanie, odwrócenie kursu po opuszczeniu obszaru i uniknięcie samolotu uderzeniowego. Po tym, jak Tanaka zgłosił swoim przełożonym swoją stratę czasu, skręcając na północ, aby uniknąć spodziewanego nalotu aliantów, lądowanie jego żołnierzy na Guadalcanal zostało zepchnięte na 25 sierpnia Do 18:23 w dniu 23 sierpnia, kiedy nie zaobserwowano żadnych japońskich lotniskowców i żadnych nowych informacji wywiadowczych o ich obecności w okolicy, Fletcher odłączył Wasp, któremu zaczynało brakować paliwa, i resztę TF 18 na dwudniową podróż, więc w kierunku wyspy Efate, aby zatankować. W ten sposób Wasp i jej eskortujące okręty wojenne przegapiły nadchodzącą bitwę.

Akcja lotniskowca 24 sierpniaEdytuj

24 sierpnia o godzinie 01:45 Nagumo wydał rozkaz kontradmirałowi Chūichi Hara, dowodzącemu lekkim lotniskowcem Ryūjō, ciężkim krążownikiem Tone oraz niszczycielami Amatsukaze i Tokitsukaze , aby wyprzedzić główne siły japońskie i wysłać samolot szturmowy na pole Henderson o świcie. Misja Ryūjō była najprawdopodobniej odpowiedzią na prośbę dowódcy marynarki w Rabaul, Nishizō Tsukahara, o pomoc połączonej floty w zneutralizowaniu pola Henderson. Misja mogła być również zamierzona przez Nagumo jako manewr zwodniczy mający na celu odwrócenie uwagi Stanów Zjednoczonych, pozwalający pozostałym siłom japońskim zbliżyć się do sił morskich USA niezauważenie, a także pomóc zapewnić ochronę i osłonę konwojowi Tanaki. Większość z nich samoloty na Shōkaku i Zuikaku były gotowe do wystrzelenia w krótkim czasie, gdyby amerykańskie lotniskowce były zlokalizowane. Między 05:55 a 06:30 amerykańskie przewoźnicy, głównie Enterprise, wspomagani przez PBY Catalinas z Ndeni, uruchomili własny samolot zwiadowczy w celu przeszukania dla japońskiej marynarki wojennej.

O 09:35 Catalina po raz pierwszy zobaczyła siły Ryūjō. Później tego ranka nastąpiło kilka innych obserwacji przez lotniskowiec i inne samoloty zwiadowcze USA, w tym Ryūjō i statki Siły Kondo i Mikawy. Przez cały ranek i wczesne popołudnie amerykańskie samoloty dostrzegły również kilka japońskich samolotów zwiadowczych i okrętów podwodnych, co skłoniło Fletchera do przekonania, że Japończycy wiedzieli, gdzie są jego lotniskowce, co właściwie jeszcze nie było walizka. Mimo to Fletcher wahał się, czy rozkazać atak na grupę Ryūjō, dopóki nie był pewien, że w okolicy nie ma innych japońskich przewoźników. Wreszcie, bez wyraźnych słów na temat obecności lub lokalizacji innych japońskich lotniskowców, o 13:40 Fletcher zaatakował Ryūjō 38 samolotów z Saratogi. Jednak utrzymywał samoloty w rezerwie na obu lotniskowcach amerykańskich na wypadek zauważenia któregokolwiek z japońskich lotniskowców.

Tymczasem o 12:20 Ryūjō wystrzelił sześć bombowców Nakajima B5N2 i 15 myśliwców A6M3 Zero, aby zaatakować pole Henderson w połączeniu z atakiem 24 bombowców Mitsubishi G4M2 i 14 myśliwców Zero z Rabaulu. Jednak, nieznany samolotowi Ryūjō, samolot Rabaul napotkał trudne warunki pogodowe i wrócił do bazy o 11:30. Samoloty Ryūjō zostały wykryte na radarze przez Saratogę, gdy leciały w kierunku Guadalcanal, dodatkowo ustalając lokalizację ich statku dla zbliżającego się ataku USA. Samolot Ryūjō przyleciał nad Henderson Field o 14:23 i splątał się z Cactus Air Force stacjonującym w Henderson podczas bombardowania lotniska. W wyniku starcia trzy bombowce poziomu B5N, trzy Zera i trzy amerykańskie myśliwce zostały zestrzelone, a pole Henderson nie zostało poważnie uszkodzone.

Prawie jednocześnie, o 14:25 japoński samolot zwiadowczy z krążownik Chikuma dostrzegł amerykańskie lotniskowce. Chociaż samolot został zestrzelony, jego raport został przekazany na czas, a Nagumo natychmiast nakazał wystrzelenie swoich sił uderzeniowych z Shōkaku i Zuikaku. Pierwsza fala samolotów, składająca się z 27 bombowców nurkujących Aichi D3A2 i 15 samolotów Zero pod dowództwem komandora porucznika Mamoru Seki, była w powietrzu o 14:50 i leciała w kierunku Enterprise i Saratoga. Mniej więcej w tym samym czasie dwa amerykańskie samoloty zwiadowcze w końcu dostrzegły główne siły japońskie. Jednak ze względu na problemy z komunikacją te raporty z obserwacji nigdy nie dotarły do Fletchera. Przed opuszczeniem tego obszaru dwa amerykańskie samoloty zwiadowcze zaatakowały Shōkaku, powodując znikome uszkodzenia, ale zmuszając pięć samolotów Zero pierwszej fali do ścigania, przerywając tym samym swoją misję. O godzinie 16:00 japońskie lotniskowce wystrzeliły drugą falę 9 bombowców nurkujących Zeros i 27 D3A pod dowództwem porucznika Sadamu Takahashiego i skierowały się na południe w kierunku lotniskowców amerykańskich. Siły „Vanguard” Abe również ruszyły naprzód w oczekiwaniu na spotkanie z amerykańskimi statkami w akcji na powierzchni po zmroku.

Również w tym czasie przybyły siły uderzeniowe Saratogi i zaatakowały Ryūjō, uderzając i poważnie uszkadzając ją z trzema do pięciu bomb i być może jedną torpedą, zabijając 120 członków jej załogi. W tym czasie kilka ciężkich bombowców amerykańskich B-17 zaatakowało okaleczony Ryūjō, ale nie spowodowało żadnych dodatkowych uszkodzeń. Załoga opuściła ciężko uszkodzony japoński lotniskowiec o zmroku i zatonąła wkrótce potem. Amatsukaze i Tokitsukaze uratowały ocalałych Ryūjō i załogi z jej powracających sił uderzeniowych, które porzuciły swój samolot na pobliskim oceanie. Po zakończeniu akcji ratunkowej zarówno japońskie niszczyciele, jak i Tone ponownie dołączyły do głównych sił Nagumo.

O 16:02, wciąż czekając na ostateczny raport o lokalizacji japońskich lotniskowców, radar amerykańskich lotniskowców wykrył pierwszą nadlatującą falę japońskich samolotów uderzeniowych. Pięćdziesiąt trzy myśliwce F4F-4 Wildcat z dwóch lotniskowców amerykańskich były kierowane przez radar w kierunku atakujących. Jednak problemy z komunikacją, ograniczenia możliwości radaru w zakresie identyfikacji samolotów, prymitywne procedury kontrolne i skuteczna kontrola japońskich bombowców nurkujących przez eskortujące Zera uniemożliwiły niewielu amerykańskich myśliwców zetknęło się z bombowcami nurkującymi D3A, zanim rozpoczęli ataki na amerykańskie lotniskowce. Tuż przed rozpoczęciem ataków przez japońskie bombowce nurkujące Enterprise i Saratoga oczyścili swoje pokłady przed zbliżającą się akcją, wystrzeliwując trzymany przez siebie samolot gotowy na wypadek zauważenia lotniskowców floty japońskiej. Samoloty te miały lecieć na północ i atakować wszystko, co tylko znajdą, lub krążyć poza polem bitwy strefy, dopóki nie będzie można bezpiecznie wrócić.

O 16:29 japońskie bombowce nurkujące rozpoczęły ataki. Chociaż kilku próbowało zaatakować Saratogę, szybko przenieśli się z powrotem do bliższego przewoźnika, Enterprise. W ten sposób Enterprise był celem prawie całego japońskiego ataku powietrznego. W desperackiej próbie przerwania ich ataków, kilka Wildcats podążyło za bombowcami nurkującymi D3A w ich atakach, pomimo intensywnego ognia artyleryjskiego przeciwlotniczego z Enterprise i jej okrętów wojennych. Aż cztery Wildcaty zostały zestrzelone przez ostrzał przeciwlotniczy USA, a także kilka bombowców nurkujących D3A.

Ze względu na skuteczny ostrzał przeciwlotniczy z amerykańskich okrętów oraz manewry unikowe, bomby z pierwszych dziewięć bombowców nurkujących D3A spóźniło się na Enterprise. Jednak druga dywizja, którą prowadził porucznik Keiichi Arima, zdołała zdobyć trzy trafienia. Początkowo czołowy bombowiec nurkujący D3A, pilotowany przez podoficera Kiyoto Furutę, trafił 250-kilogramową „zwykłą” bombą przeciwpancerną o opóźnionym działaniu, która przebiła pokład pilota w pobliżu windy na rufie i przeszła przez trzy pokłady wcześniej. detonacja poniżej linii wody, zabijając 35 ludzi i raniąc 70 kolejnych. Napływająca woda morska spowodowała, że Enterprise opracował niewielką listę, ale nie było to poważne naruszenie integralności kadłuba.

Zaledwie 30 sekund później następny bombowiec nurkujący D3A, pilotowany przez bosmana Tamotsu Akimoto, podrzucił swoje 242 kg odłamkowo-burząca bomba „lądowa” tylko 15 stóp (4,6 m) od miejsca, w którym uderzyła pierwsza bomba. Wynikająca z tego detonacja zapoczątkowała dużą wtórną eksplozję z jednej z pobliskich łusek prochowych działek 5 cali (127 mm), zabijając 35 członków załóg dział i wzniecając duży pożar.

Około minuty później, o 16:46, trzecia i ostatnia bomba (także ląd o masie 242 kg „bomba”), zrzucona przez bosmana Kazumi Horie, uderzyła Enterprise na pokład startowy przed miejscem, gdzie uderzyły pierwsze dwie bomby. Ta bomba eksplodowała przy kontakcie, tworząc 10-stopową (3 m) dziurę w pokładzie, ale nie spowodowała dalszych Siedem bombowców nurkujących D3A – trzy z Shokaku i cztery z Zuikaku – następnie oderwało się od ataku na Enterprise, by zaatakować amerykański pancernik „Karolina Północna”. Jednak wszystkie ich bomby spudłowały, a wszystkie D3A bombowce zestrzelone przez ogień przeciwlotniczy lub myśliwce amerykańskie. Atak zakończył się o 16:48, a ocalałe japońskie samoloty zebrały się w małe grupy i wróciły na swoje okręty.

Obie strony uważały, że zadały więcej szkód niż było. Stany Zjednoczone twierdziły, że zestrzeliły 70 japońskich samolotów, mimo że w sumie było ich tylko 37. Rzeczywiste straty japońskie – ze wszystkich przyczyn – w starciu wyniosły 25 samolotów, przy czym większość załóg zaginionego samolotu nie została odzyskana ani uratowana. Japończycy ze swojej strony błędnie wierzyli, że poważnie uszkodzili dwa amerykańskie lotniskowce zamiast tylko jednego. Stany Zjednoczone straciły sześć samolotów w walce wraz z pięcioma pilotami.

Chociaż Enterprise został poważnie uszkodzony i płonął, jego zespoły kontroli uszkodzeń były w stanie dokonać wystarczających napraw, aby statek wznowił operacje lotnicze o godzinie 17. : 46, zaledwie godzinę po zakończeniu zaręczyn. 18:05, siły uderzeniowe Saratogi powróciły po zatonięciu Ryūjō i wylądowały bez większych incydentów. Druga fala japońskich samolotów zbliżyła się do amerykańskich lotniskowców o 18:15, ale nie była w stanie zlokalizować amerykańskiej formacji z powodu problemów z komunikacją i musiała wrócić na swoje lotniskowce, nie atakując żadnych amerykańskich okrętów.Stracił pięć samolotów w wyniku wypadków operacyjnych. Większość amerykańskich lotniskowców wystrzelonych tuż przed zaatakowaniem pierwszej fali japońskich samolotów nie znalazła żadnych celów. Jednak dwa SBD Dauntlesses z Saratogi zauważyły wysunięte siły Kondo i zaatakowały czołg wodnosamolotowy Chitose, zaliczając dwa bliskie trafienia, które poważnie uszkodziły nieopancerzony statek. Amerykański lotniskowiec albo wylądował na Henderson Field, albo mógł wrócić na swoje lotniskowce po o zmierzchu. Amerykańskie okręty wycofały się na południe, aby wydostać się z zasięgu wszelkich zbliżających się japońskich okrętów wojennych. W rzeczywistości „siły straży przedniej” Abe i „zaawansowane siły” Kondō płynęły na południe, próbując złapać amerykańskie siły zadaniowe lotniskowców w bitwie na powierzchni, ale zawrócili o północy bez kontaktu z amerykańskimi okrętami wojennymi. Główny korpus Nagumo, który poniósł ciężkie samoloty w walce i miał mało paliwa, również wycofał się na północ.

Działania w dniu 25 sierpnia Edycja

Wierząc, że dwóch amerykańskich przewoźników zostało wycofanych z akcji z ciężkimi uszkodzeniami, konwój wzmacniający Tanaki ponownie ruszył w kierunku Guadalcanal i do godziny 08:00 w dniu 25 sierpnia byli w promieniu 150 mil morskich (170 mil; 280 km) miejsca docelowego. W tym czasie do konwoju Tanaki dołączyło pięć niszczycieli, które poprzedniej nocy ostrzeliły pole Henderson, powodując niewielkie uszkodzenia. O 08:05 18 samolotów amerykańskich z pola Henderson zaatakowało konwój sojowy Tanaki, powodując poważne uszkodzenia Jintsu, zabijając 24 członków załogi i nieprzytomny Tanaka. Trafiony został również transportowiec Kinryu Maru, który ostatecznie zatonął. Gdy niszczyciel Mutsuki ciągnął obok Kinryu Maru, aby uratować swoją załogę i zaokrętował żołnierzy, została zaatakowana przez cztery amerykańskie B-17 z Espiritu Santo, które wylądowały pięć bomb na Mutsuki lub wokół niego, natychmiast zatapiając ją. Nie ranny, ale wstrząśnięty Tanaka został przeniesiony do niszczyciela Kagerō, odesłał Jintsu z powrotem do Truk i zabrał konwój do japońskiej bazy na wyspach Shortland.

Zarówno Japończycy, jak i Stany Zjednoczone zdecydowały się całkowicie wycofać swoje okręty wojenne z obszar kończący bitwę. Japońskie siły morskie zatrzymały się w pobliżu północnych wysp Solomons, poza zasięgiem amerykańskich samolotów stacjonujących na Henderson Field, zanim w końcu wróciły do Truk 5 września.