Starożytni Chińczycy byli innowacyjni i zdeterminowani. Spełniali swoje codzienne potrzeby, tworząc i wprowadzając innowacje w niektórych z najważniejszych i najtrwalszych przedmiotów w historii. Starożytne chińskie wynalazki sięgają okresu paleolitu, a Chińczycy zawsze wyprzedzali swoich współczesnych, jeśli chodzi o wynalezienie wartościowych rzeczy. Dali nam cztery największe wynalazki na świecie – kompas, proch strzelniczy, papier i druk, ale lista nie kończy się na tym. Oto 18 najważniejszych (w tym dwa z okresu średniowiecza) najsłynniejszych chińskich wynalazków:
Papiernictwo (50–121 ne)
Przed wynalezieniem papieru ludzie używali do pisania różnych materiałów, takich jak drewno, kamień i kość. Około 2200 roku pne Egipcjanie odkryli rodzaj trzciny zwanej papirusem, na którym można było pisać, nakładając na siebie cienkie paski nasączone wodą. Światowy „papier” został wyprowadzony z papirusu.
Papier został wynaleziony w starożytnych Chinach około 105 roku naszej ery, za panowania cesarza Han He Di, przez Tsai Lun (lub Chai Lun), urzędnika cesarski dwór. Jednak niedawne badania archeologiczne wskazują, że papier został wynaleziony już 200 lat wcześniej i był używany przez starożytne chińskie wojsko. Tsai Lun użył kory drzewa morwy i wbił włókna w arkusz. Później on odkrył, że jakość papieru można poprawić, dodając do miazgi konopie i stare sieci rybne. Wkrótce papier stał się nowym materiałem do pisania i zajęło tylko kilka lat, zanim zaczął być szeroko stosowany w całych Chinach. Później papier został sprowadzony do reszty świata przez Jedwabny Szlak.
Jedwab
Wynalazek jedwabiu sięga czwartego tysiąclecia BC w okresie neolitu Oprócz odzieży, jedwab był szeroko stosowany w różnych sektorach, w tym w piśmiennictwie, rybołówstwie i produkcji instrumentów muzycznych. Jedwab był używany głównie przez cesarzy i społeczeństwo wysokiej klasy, ale później rozprzestrzenił się na resztę populacji. Podczas dynastii Han (202 pne – 220 ne) jedwab stał się czymś więcej niż tylko towarem. Był używany jako nagroda dla godnego chińskiego obywatela lub urzędnika państwowego.
Jedwab stał się ważną częścią chińskiej gospodarki. Japonia i Bliski Wschód zaczęły uprawiać jedwab około 300 rne, a wyprawy krzyżowe przyniosły koncepcję produkcji jedwabiu do Europy Zachodniej. Spowodowało to ożywienie gospodarcze, a wartość chińskiego jedwabiu i eksport zaczął spadać. Jednak dziś Chiny dominują na rynku luksusowego jedwabiu.
Produkcja herbaty (2737 pne)
Herbatę odkryli w starożytnych Chinach Chiński cesarz Shennong w 2737 pne. Shennong lubił pić gorącą wodę. Pewnego dnia podczas marszu on i jego armia zatrzymali się, aby odpocząć, a jego sługa przygotował dla niego wrzącą wodę. Brązowy liść wpadł do wody i woda zrobiła się brązowa. Sługa podarował ją cesarzowi, wypił ją i uznał za orzeźwiającą.
W czasach dynastii Han herbatę używano jako lekarstwa, a podczas spotkań towarzyskich z dynastii Tang ( 618–907 ne). W starożytnych Chinach herbatę przygotowywano inaczej niż obecnie. Liście herbaty zostały przetworzone i sprasowane w ciasto. Wysuszony herbatnik zwany ceglaną herbatą zmielono w kamiennym moździerzu. Proszek z ciastka gotowano następnie w czajniku lub dodawano do niego gorącą wodę. Następnie podawano go jako gorący napój. Biała herbata (herbata prasowana) była produkowana za panowania dynastii Tang i zbierana wczesną wiosną, kiedy liście herbaty były jeszcze srebrnymi igłami.
Latawce
Chińczycy wyprzedzali resztę świata w produkcji jedwabiu i używali tego jedwabiu do produkcji latawców, dodając sprężystą i lekką bambusową ramę do jedwabiu o wysokiej wytrzymałości na rozciąganie. Chińscy filozofowie Lu Ban i Mozi udokumentowali pierwszy latawiec w starożytnych Chinach w V wieku pne. Do 549 roku używano papierowych latawców do przenoszenia wiadomości dla misji ratunkowych. W okresie średniowiecza Chińczycy używali latawców do testowania wiatru, mierzenia odległości i komunikacji wojskowej.
Zobacz także:
10 zadziwiających historii z mitologii chińskiej.
Seed Drill (250 pne)
Babilończycy w starożytnej Mezopotamii wynaleźli wiertła jednorurowe około 1500 rpne, ale nigdy nie dotarły one do Europy ani Azji. Chińscy rolnicy na ogół sadzili nasiona ręcznie, co było czasochłonne i nieskuteczne. Większość nasion nigdy nie wykiełkowała z powodu szkodników i żywiołów. Starożytni Chińczycy znaleźli alternatywę dla tego problemu. W czasach dynastii Zhou odkryli siewnik, który pozwalał… Jednak dopiero w II wieku pne wynaleźli żelazny siewnik wielorurowy, który pomógł im produkować żywność na większą skalę.
Głębokie wiercenia (drugi wiek pne)
Chińczycy opracowali technologię wiercenia w celu wydobywania solanki spod powierzchni ziemi. Został opracowany w śródlądowej prowincji Syczuan, około 1200 mil od morza, w celu wydobycia soli z otworów wiertniczych. Technologia głębokich otworów wiertniczych powoli się poprawiała, a starożytni Chińczycy w końcu byli w stanie wydobywać gaz ziemny z otworów wiertniczych. Gaz był transportowany bambusową rurą do miejsca przeznaczenia, a następnie używany jako paliwo. W XI wieku Chińczycy byli w stanie wiercić odwierty na głębokość ponad 3000 stóp. Tej samej technologii użyto do wiercenia pierwszego odwiertu naftowego w Kalifornii w latach sześćdziesiątych XIX wieku.
Porcelana
Porcelana nie była nagłym wynalazkiem , a starożytna forma porcelany istniała w czasach dynastii Shang (1600 pne – 1046 pne). Został udoskonalony w czasach dynastii Tang i został wyeksportowany na Bliski Wschód. W czasach dynastii Song (960–1279 ne) produkcja porcelany stała się wysoce zorganizowana i osiągnęła nowy poziom. W czasach dynastii Ming (1368-1644 ne) porcelana była eksportowana do Europy, Afryki i Azji przez Jedwabny Szlak.
Kompas
Chińczycy uważali, że to południe kardynalny kierunek, a oryginalny kompas został stworzony przez Chińczyków przy użyciu kamienia lodowego wskazującego południe. Nazywano to wskaźnikiem południowym. Kamień lodowy to rodzaj mineralnego magnetytu, który dopasowuje się do pola magnetycznego Ziemi. Starożytni Chińczycy odkryli, że zawieszony kamień może się swobodnie obracać i wskazywać na bieguny magnetyczne. W czasach dynastii Han był używany głównie do geomancji i wróżenia. W XI wieku, za panowania dynastii Song, Chińczycy doszli do wniosku, że kamień lodowy, który był używany głównie jako narzędzie wróżbiarskie, może być również używany do wskazywania kierunku podróżnikom. W książce Shorter Science and Civilization in China, Volume 3, napisanej przez Josepha Needhama, stwierdzono, że Chińczycy zaczęli używać kompasu do nawigacji między IX a XI wiekiem.
Noodles
Badania archeologiczne przeprowadzone w 2002 r. na stanowisku Lajia w kulturze Qijia odkryły kilka starożytnych makaronów zrobionych z ziaren prosa. Przewiduje się, że 50-centymetrowe żółte pasma makaronu będą miały 4000 lat. Wcześniej uważano, że najwcześniejsze kluski jadano w czasach dynastii Han. Była ogromna kontrowersja dotycząca tego, czy Arabowie, Włosi czy Chińczycy jako pierwsi je wymyślili.
Zobacz także:
10 najlepszych tradycyjnych chińskich potraw
Napoje alkoholowe
Spożycie piwa zaczęło się w starożytnych Chinach około 9 000 lat temu, w okresie neolitu. Do produkcji piwa używali ryżu, głogu, miodu i winogron. To czteroprocentowe piwo alkoholowe spopularyzowali Yi Di i Du Kang z dynastii Xia. Różne naczynia z brązu zachowane z czasów dynastii Shang wskazują, że kiedyś zawierały alkohol.
Wytop żelaza i stali
W okresie paleolitu Chińczycy używali kamiennych grotów do łowienia ryb i polowań. W okresie neolitu zaczęły powstawać konflikty między różnymi grupami, a Chińczycy zaczęli modyfikować swoje narzędzia rolnicze i rybackie w śmiercionośną broń. W okresach Shang i Zhou wytapianie brązu zostało udoskonalone w celu stworzenia różnych broni, a także narzędzi dla rolnictwa.
Epoka żelaza rozpoczęła się w starożytnych Chinach za czasów dynastii Zhou (1050 pne – 256 pne), a żelazo było używane do produkcji broni , narzędzia rolnicze i produkty gospodarstwa domowego. W czasach dynastii Han zniesiono prywatne wytwarzanie żelaza, a państwo zaczęło zmonopolizować przemysł hutniczy.
Chińczycy używali różnych technik wytwarzania broni żelaznej i stalowej. Ich innowacyjne techniki doprowadziły do szybkiego rozwoju przemysłu żelaza i stali w Chinach. Wynaleźli różne procesy odlewania do produkcji surówki, żeliwa, kutego żelaza, hartowania i stali kutej, dzięki czemu wyprzedzili inne cywilizacje w tamtym czasie.
Taczka
Istnieją archeologiczne dowody na istnienie taczek w starożytnych Chinach z czasów dynastii Han, co widać na malowidłach ściennych grobowych Hui i płaskorzeźbach grobowych z cegły. Jednak wynalezienie taczki można przypisać premierowi Zhuge Liangowi (181–234 ne) Shu Han w latach 197–234 ne. Liang stworzył taczki do przenoszenia broni wojskowej oraz do przemieszczania rannych i martwych żołnierzy z pola bitwy.
Powszechne były dwa typy taczek: taczki z przednimi kołami i koło zamontowane centralnie. Centralnie zamontowana konstrukcja nie wymagała dużej ilości energii do ciągnięcia taczki, a całkowity ciężar rozkłada się równomiernie między koła i ściągacze. Dzięki temu był wygodny w użyciu, a te taczki były używane głównie przez budowniczych, żołnierzy, kupców i rolników.
Zobacz także:
- Top 10 starożytnych wynalazków rzymskich
- 11 najważniejszych wynalazków i odkryć Mezopotamii
- 10 najważniejszych wynalazków i Odkrycia starożytnej Grecji
- 10 najlepszych wynalazków cywilizacji Majów
- 10 największych wynalazków i odkryć starożytnego Egiptu
Akupunktura
Istnieją archeologiczne dowody na to, że akupunktura była praktykowana w starożytnych Chinach od okresu paleolitu. W Chinach wydobywano różne materiały, takie jak kamienne noże i igły bambusowe lub kostne używane jako narzędzia lecznicze. Akupunktura została zrewolucjonizowana w okresie Huang Di, Żółtego Cesarza (2697–2597 pne). Najwcześniejszą księgą medycyny chińskiej jest Nei Jing i została napisana około 305–204 pne. Składa się z dialogu pomiędzy Huang Di i jego fizykiem Qi Bo na temat całego spektrum chińskiej sztuki medycznej.
Sejsmograf
W 132 rne Zhang Heng (78–139 ne) z dynastii Han wynalazł pierwszy sejsmograf o nazwie „Houfeng Didong” do pomiaru ruchów ziemi i wiatrów sezonowych. Sejsmograf był miedzianym instrumentem podobnym do urny. wahadło centralne. Osiem smoków na powierzchni, z których każdy trzyma miedź w pysku, wskazuje osiem różnych kierunków: wschód, południe, zachód, północ, południowy wschód, północny wschód, południowy zachód i północno-zachodni. Pysk smoka, który znajdował się najbliżej źródła trzęsienia ziemi, otworzył się i kula wpadła do pyska żaby, wydając dźwięk. Dzięki temu ludzie poznali kierunek trzęsienia ziemi.
Wielki Mur
Wielki Mur Chiński został zbudowany przez pierwszego cesarza Chin, Qin Shi Huanga (260–210 pne), aby chronić ect kraj przed najeźdźcami z północy. Mur o długości 5500 mil został zbudowany przez niewolników, przestępców i chłopów. Szacuje się, że miliony ludzi pracowały przy budowie Wielkiego Muru przez okres 1000 lat. Większość Wielkiego Muru, który widzimy dzisiaj, została zbudowana za czasów dynastii Ming. Do wiązania cegieł użyto kleistej mąki ryżowej.
Jedwabny Szlak
Jedwabny Szlak był starożytnym handlem trasa używana przez kupców, handlarzy i mieszkańców miast łącząca Azję z Morzem Śródziemnym. Historia Jedwabnego Szlaku sięga czasów dynastii Han. Nazwa „Jedwabny Szlak” powstała dzięki lukratywnemu przemysłowi jedwabnemu, który eksportował jedwab na cały świat. Jedwabny szlak miał 6400 mil długości i był uważany za ważny rozwój, umożliwiający rozkwit przemysłu jedwabniczego.
Chińskie wynalazki w średniowieczu:
Proch strzelniczy
Pierwszy chemiczny materiał wybuchowy znany jako proch strzelniczy lub czarny proch został wykonany z siarki, węgiel drzewny i azotan potasu (saletra). Proch strzelniczy nie był nagłym wynalazkiem. Chińczycy używali saletry od połowy pierwszego wieku naszej ery do różnych zabiegów medycznych. Proch został wynaleziony podczas dynastii Tang w IX wieku, ale tak nie było Aż do dynastii Song w XI wieku, kiedy udokumentowano pierwszą zapisaną formułę. Chińczycy używali prochu strzelniczego i broni opartej na prochu jako obrony wojskowej.
Movable Type Printing
A Wielka rewolucja w historii druku nastąpiła po wynalezieniu ruchomego druku glinianego Bi Sheng (990–1051) za panowania dynastii Północnej Song (960–1127). Proces drukowania składał się z czterech etapów: wykonanie czcionek, skomponowanie tekstu, wydrukowanie oraz pobranie czcionek ruchomych. Później, w 1298 roku, został ponownie wynaleziony przez Wang Zhen za panowania dynastii Yuan. Wyprodukował 100 kopii Nong Shu lub Book of Agriculture przy użyciu ponad 30 000 drewnianych ruchomych czcionek. Książka zawiera ponad 60 000 chińskich znaków. Druk metalowych ruchomych czcionek został wynaleziony w XII wieku za panowania dynastii Jin (1115–1234) i Southern Song (1127–1279). W większości był wykonany z brązu i był używany do drukowania pieniędzy.
Wniosek
Starożytne chińskie wynalazki zrewolucjonizowały wiele branż, które dziś uważamy za oczywiste. Bez papieru nie byłoby książek, bez kompasu podróże byłyby ograniczone, bez druku nie byłoby papierowych pieniędzy. W okresie średniowiecza Chińczycy wymyślili również wiele innych rzeczy, dlatego też uwzględniono dwa bardzo ważne wynalazki z tego okresu. Świat byłby zupełnie inny bez tych starożytnych i średniowiecznych chińskich wynalazków.