Dit is de tweede in een tweedelige serie over hemel en hel door de bijbelgeleerde Robyn Whitaker. Je kunt haar stuk over de hel hier lezen.
Mijn vrome baptistengrootmoeder bekende ooit op schokkende wijze, op 93-jarige leeftijd, dat ze niet naar de hemel wilde gaan. “Waarom,” vroegen we? “Nou, ik denk dat het nogal saai zal zijn om gewoon op wolken te zitten en de hele dag hymnes te zingen”, antwoordde ze. Ze had gelijk.
Mark Twain was het misschien eens met haar beoordeling. Hij grapte ooit dat je de hemel voor het klimaat, de hel voor het bedrijf moet kiezen.
De meesten van ons hebben een idee van de hemel, zelfs als het een idee is dat is gevormd door films als What Dreams May Come, The Lovely Bones, of denk dat het gaat om het ontmoeten van Morgan Freeman in een witte kamer. En hoewel niet zo ingewikkeld als bijbelse ideeën over de hel, is het bijbelse concept van de hemel ook niet bijzonder eenvoudig.
Als nieuwtestamentische Paula Gooder schrijft:
het is onmogelijk om categorisch aan te geven wat de Bijbel als geheel zegt over de hemel … Bijbelse overtuigingen over de hemel zijn gevarieerd, complex en veranderlijk.
In de christelijke traditie zijn hemel en paradijs samengevoegd als antwoord op de vraag “waar ga ik heen als ik sterf?” Het idee dat de doden in de hemel zijn of van het paradijs genieten, schenkt dikwijls enorme troost voor de nabestaanden en hoop voor degenen die lijden of sterven. Toch gingen hemel en paradijs oorspronkelijk meer over waar God woonde, niet over ons of onze uiteindelijke bestemming.
De woorden voor hemel of hemelen in zowel het Hebreeuws (shamayim) als Grieks (ouranos) kunnen ook worden vertaald als lucht . Het is niet iets dat eeuwig bestaat, maar eerder een deel van de schepping.
De eerste regel van de Bijbel stelt dat de hemel samen met de schepping van de aarde wordt geschapen (Genesis 1). Het is in de eerste plaats Gods woonplaats in de bijbelse traditie: een parallel rijk waar alles werkt volgens Gods wil. De hemel is een plaats van vrede, liefde, gemeenschap en aanbidding, waar God omringd is door een hemels hof en andere hemelse wezens.
Bijbelse auteurs stelden zich de aarde voor als een vlakke plek met Sheol eronder (het dodenrijk) en een koepel boven de aarde die haar van de hemel scheidt of lucht erboven. Natuurlijk weten we dat de aarde niet plat is, en dit universum met drie niveaus heeft geen zin voor een moderne geest. Toch gaat het concept van de hemel (waar deze zich ook bevindt) verder in de christelijke theologie als de plaats waar God woont en een theologische bewering dat deze wereld niet alles is wat er is.
De andere hoofdmetafoor voor die van God. woonplaats in de Bijbel is het paradijs. Volgens Lucas versie van de kruisiging praat Jezus met de mannen aan weerszijden van hem terwijl hij wacht om te sterven en belooft hij de man aan een kruis in de buurt “vandaag zul je met mij zijn in het paradijs”.
Verwijzingen naar paradijs in de Bijbel zijn waarschijnlijk te wijten aan de invloed van de Perzische cultuur en in het bijzonder de Perzische koninklijke tuinen (paridaida). Perzische ommuurde tuinen stonden bekend om hun prachtige lay-out, diversiteit aan planten, ommuurde ommuurde ruimtes en omdat ze een plek waren waar de koninklijke familie veilig Ze waren in feite een paradijs op aarde.
De tuin van Eden in Genesis 2 lijkt opvallend veel op een Perzische koninklijke tuin of paradijs. Er zijn overvloedige waterbronnen in de rivieren die er doorheen stromen, fruit en planten van elke soort als voedsel, en het is “een lust voor het oog”. God woont daar, of bezoekt tenminste, en praat met Adam en Eva als een koning in een koninklijke tuin.
In de grote mythische verhalen waaruit de Bijbel bestaat, worden mensen uit Eden gegooid vanwege hun ongehoorzaamheid. En zo begint een verhaal over de menselijke scheiding van het goddelijke en hoe mensen hun weg terug vinden naar God en Gods woning (het paradijs). In de christelijke traditie is Jezus het middel om terug te keren.
Het paasevenement dat christenen in deze tijd van het jaar over de hele wereld vieren, gaat over de opstanding van Jezus na zijn gewelddadige dood aan het kruis drie dagen eerder. Jezus opstanding wordt gezien als de belofte, de “eersteling” van wat mogelijk is voor alle mensen – opstanding tot een eeuwig leven met God. Dit is natuurlijk een kwestie van geloof, niet iets dat kan worden bewezen. Maar verzoening met God vormt de kern van het paasverhaal.
Het laatste boek van de Bijbel, Openbaring, combineert het idee van hemel en paradijs. De auteur beschrijft een visioen van een nieuwe, opnieuw gecreëerde hemel die naar beneden komt Het is geen ontsnapping van deze planeet, maar eerder een bevestiging van alles dat is geschapen, materieel en aards, maar nu genezen en vernieuwd.
Dit laatste bijbelse visioen van de hemel lijkt veel op de tuin van Eden – compleet met de levensboom, rivieren, planten en God – hoewel het deze keer ook een stedelijke, multiculturele stad is. In wat in wezen een terugkeer naar Eden is, worden mensen verzoend met God en natuurlijk met elkaar.
De hemel of het paradijs in de Bijbel is een utopische visie, niet alleen bedoeld om geloof in God te inspireren, maar ook in de hoop dat mensen de waarden van liefde en verzoening in deze wereld belichamen.