In plaats van te proberen één algemene functie (of zelfs een korte lijst met functies) voor de pons te identificeren, het is beter om de structuur te zien als een verzameling van verschillende traktaten en kernen, allemaal met hun eigen functies. Hoewel het op deze manier beschrijven van de pons het klinkt alsof de pons betrokken is bij een verwarrende mengelmoes van activiteiten, is het een nauwkeuriger benadering dan proberen de functies van de pons in slechts enkele handelingen samen te vatten.
Het meest opvallende kenmerk van de pons is het brugachtige gedeelte ervan, waarvan de naam is afgeleid. Ondanks dat ze eruit zien als een brug, zijn de basale pons geen directe verbinding tussen de twee cerebellaire hemisferen. In plaats daarvan synaps vezels die van de cortex (d.w.z. corticopontine vezels) naar een verscheidenheid van kernen hier genoemd pontine kernen. Vervolgens steken groepen vezels uit de pontine-kernen aan de ene kant van de pons, steken ze over naar de andere kant van de pons en komen samen om de middelste cerebellaire steeltjes te vormen. De middelste cerebellaire steeltjes zijn grote bundels vezels die de pons verbinden met het cerebellum, die zo de verbindende delen van de “brug” vormen. Ze vertegenwoordigen een van de belangrijkste wegen voor informatie om van de hersenen en hersenstam naar het cerebellum te reizen.
De pons herbergt verschillende hersenzenuwkernen en -vezels. Deze omvatten de belangrijkste sensorische kern van de trigeminuszenuw en de motorische kern van de trigeminuszenuw – een zenuw die verantwoordelijk is voor sensorische en motorische functies van het hoofd en het gezicht. De abducenskern, die de laterale bewegingen van het oog regelt, bevindt zich ook in de pons. De gezichtskern, die aanleiding geeft tot de aangezichtszenuw, innervert spieren die betrokken zijn bij gezichtsuitdrukking en draagt sensorische informatie uit de mond. De vestibulocochleaire zenuw, die informatie over gehoor en vestibulaire zintuigen draagt, komt de hersenstam binnen op de kruising van de pons en medulla en vormt een synaps op verschillende kernen in deze twee gebieden.
De pons bevat ook groepen neuronen die belangrijk zijn voor de belangrijkste neurotransmittersystemen in de hersenen. De locus coeruleus (Latijn voor “blauwe plaats” en genoemd naar het pigment dat deze neuronen een blauw-zwarte kleur geeft in onbevlekt hersenweefsel) wordt bijvoorbeeld gevonden in de pons. De locus coeruleus is de grootste verzameling norepinefrine-bevattende (ook bekend als noradrenerge) neuronen in het centrale zenuwstelsel. Noradrenerge neuronen verlaten de locus coeruleus en projecteren door de hersenen en het ruggenmerg. De activiteit in de locus coeruleus is laag tijdens de slaap en hoog tijdens opwindingstoestanden (bijv. Acute stress zoals een bedreigende situatie). Projecties van de locus coeruleus naar een nabijgelegen gebied (soms het subcoruleusgebied genoemd) van de pons helpen ook om de REM-slaap (Rapid Eye Movement) te reguleren. In feite wordt het subcoeruleus-gebied van de pons beschouwd als het meest kritieke gebied voor REM-slaap in de hersenen, en het is aangetoond dat schade aan dit gebied de REM-slaap bij proefdieren elimineert. De raphe-kernen, clusters van cellen die serotonine bevatten, worden ook aangetroffen in de pons (en in een groot deel van de hersenstam).
Vanwege de centrale locatie tussen de hersenen en ruggenmerg, de pons dient ook als een kanaal voor vele trajecten die op en neer door de hersenstam gaan. Tracts zoals het corticospinale kanaal voor vrijwillige beweging, mediale lemniscus voor tactiele en proprioceptieve sensaties en anterolaterale systeem voor pijnlijke sensaties, gaan allemaal door de pons.
Dus, vanwege de diversiteit aan traktaten en kernen die in de pons worden gevonden, is de structuur betrokken bij een lange lijst van functies, variërend van gezichtsuitdrukkingen tot slaap. De pons is daarom niet alleen een van de meest zichtbare delen van de hersenen vanwege het brugachtige uiterlijk van de basale pons, het is ook een van de belangrijkste.